• Çin’in itirazı, kendi dev şirketlerine de benzer muafiyetler sağlanmazsa eşitsizlik yaratacağı iddiasına dayanıyor.

• Polonya ve Çek Cumhuriyeti, vergi teşvik kurallarını reddetti; bu kurallar, AB reformları sırasında ekonomilerini dezavantajlı kılıyor.

• Estonya Maliye Bakanı, bürokratik yükleri vurguladı ve ABD’nin taahhüdünden şüphe duyduğunu belirterek, Avrupa için sınırlı gelir artışı öngördüğünü söylüyor; 2025 itibarıyla ABD ve Çin’de henüz uygulama yok.

Çin’in direnişi ve AB’nin tepkileriyle OECD küresel asgari vergi planı nasıl tıkanıyor? ABD firmalarına muafiyetler ve olası misilleme vergileri hakkında bilgi edinin—uluslararası vergi iş birliğinin tam etkilerini öğrenin.

OECD Küresel Asgari Vergi Planının Güncel Durumu Nedir?

OECD’nin küresel asgari vergi girişimi, çok uluslu şirketlerin her bölgede en az yüzde 15 vergi ödemesini hedefliyor. Ancak Çin ve AB hükümetlerinin itirazları nedeniyle şu an tıkanmış durumda. ABD’nin istediği muafiyetleri içeren revize metin yayınlanamadı, adil olmayan ve uygulama sorunları yüzünden. Bu gecikme, 135 ülkenin 2021 anlaşmasını tehlikeye atıyor; kar paylaşımları için birinci sütun henüz hiçbir yerde uygulanmıyor.

Uluslararası İtirazlar Küresel Asgari Vergi Görüşmelerini Nasıl Etkiliyor?

Çin gibi ana aktörlerin itirazları, OECD’yi güncellenmiş kuralları yayınlamaktan alıkoydu. Bu kurallar, küresel asgari vergi rejiminde uyumu kolaylaştırmayı ve vergi teşviklerini netleştirmeyi amaçlıyordu. Çin, ABD şirketlerini koruyan muafiyetlere benzer haklar talep ediyor, bu da ticaret dengelerini bozabilir. OECD belgelerine göre, yüzde 15’lik taban olan ikinci sütun, büyük ekonomilerde uygulanmıyor; ABD direnişi ve Çin’in katılmaması gecikmeleri artırıyor.

AB ülkeleri Polonya ve Çek Cumhuriyeti, vergi teşvik maddelerini eleştiriyor; bunlar yatırım çekme avantajlarını baltalıyor. Bu ülkeler, kuralların büyük ekonomileri kayırdığını ve ekonomik toparlanma döneminde gelir kayıplarına yol açtığını savunuyor. Avrupa Komisyonu verilerine göre, uyumlu teşvikler olmadan AB, önümüzdeki beş yılda çok uluslu şirketlerden beklenen vergi gelirlerinin yüzde 10’unu kaybedebilir.

Estonya Maliye Bakanı Jürgen Ligi, Avrupa’nın genel hoşnutsuzluğunu dile getirdi: “ABD bu işe öncülük etti ama uygulamadı—neden Avrupa tek başına yükü taşısın?” IMF raporları, parçalı uygulamaların dünya çapında vergi yama oluşturabileceğini uyarıyor.

Görüşmeciler, müzakereleri kırılgan buluyor; bir OECD yetkilisi, durumu “yoğun bakım hastası”na benzetti. 2025 ortasına kadar kuralları bitirme hedefi kaçabilir, ikili anlaşmazlıklara yol açabilir. Tarihsel örnekler, gecikmelerin standartları zayıflattığını ve kar kaydırmayı sürdürdüğünü gösteriyor.

Ana Çıkarımlar

• Tıkanan Görüşmeler: Çin ve AB itirazları, OECD’nin revize küresel asgari vergi metnini engelledi, 2021 anlaşmasını çökertme riski var.
• ABD Muafiyetleri Odakta: G7 onaylı ABD firması istisnaları tartışma yarattı, küresel vergilendirmede adaletsizlik suçlaması getiriyor.
• Olası Misilleme: Sorunlar çözülmezse ABD “intikam vergisi” teklifleri geri dönebilir, diplomatik müdahale şart.

Sonuç

OECD küresel asgari vergi planındaki muafiyet kavgası, şirket vergi kaçakçılığına karşı uluslararası çabaları gölgeliyor. Çin adaletsizlikten şikayet ederken, Polonya, Çek Cumhuriyeti ve Estonya gibi AB ülkeleri uygulama yükünden yakınıyor; geleceği belirsiz. Müzakereler sallanırken, eşit çözümler öncelikli olmalı ki parçalanma olmasın. Başarılı bir uzlaşı, küresel vergi gelirlerini dengeleyebilir ve ekonomilere fayda sağlar—politikacılar acil toplanmalı.

Çin ve bazı AB hükümetleri, büyük ABD şirketlerini koruyan revize OECD küresel asgari vergi planını durdurdu. Bu, ABD’nin yabancı yatırımlara “intikam vergisi” gibi misillemeler yapma korkusunu alevlendirdi; 135 ülkenin 2021 paktı yeniden alevlendi.

Tartışma, Haziran G7 kararından sonraki uzun görüşmelerin ürünü. Bu değişiklikler, ABD çıkarlarını korumayı ve kar kaydırmasını azaltmayı hedefliyordu.

Birinci sütun—büyük firmaların vergi haklarını yeniden dağıtma—henüz uygulanmıyor. İkinci sütun, yüzde 15 minimum, ABD iç direnişi ve Çin isteksizliğiyle tıkanıyor.

Çin, OECD’nin Çarşamba yayınlanacak metnindeki G7 değişikliklerini sorguladı; diğer ülkelere muafiyet yok. Taslakta uyum kolaylıkları ve teşvik kuralları vardı, ama Pekin’in duruşu her şeyi durdurdu.

Polonya ve Çek Cumhuriyeti, AB ilerlemeleri sırasında mali stratejilerini zedelediğini belirterek teşvik dilini reddetti. Estonya, Ligi’nin sözleriyle Avrupa’nın yükünü vurguladı: “ABD’ye uygulananın aynısını istiyoruz.”

İçeriden kaynaklar, görüşmelerin tamamen bitmediğini ama zamanlamanın tehlikede olduğunu söylüyor—durum “gri duman” gibi belirsiz. ABD’de baskı artıyor; Cumhuriyetçi taslaklar, anlaşma baskısını yükseltiyor.

Vergi Vakfı uzmanları, bu tıkanıklıkların vergi cennetlerini sürdürdüğünü, küresel kayıpların yıllık 100 milyar dolar olduğunu belirtiyor. OECD’nin koordinasyon rolü test ediliyor.

2025’te, planın geleceği bu uçurumları kapatmaya bağlı. Dengeli muafiyetler ve basit kurallar, güveni artırır; çok uluslular adil katkı sağlar, gelişen bölgelerde büyümeyi destekler.